آبسه دندان مجموعه‌ای از چرک است که میتواند در داخل دندانها، در لثه‌ها، یا در استخوان‌هایی که دندانها را در جای خود قرار میدهند تشکیل شود. این یک عفونت باکتریایی است. آبسه‌ی انتهای دندان یک آبسه‌ی پری اپیکال نامیده می‌شود. آبسه‌ی لثه، آبسه‌ی پریودنتال نامیده می‌شود. آبسه لثه مربوط به دندانی است که اخیرا یک پاکت پریودنتال داشته و بخشی از استخوان از دست رفته است. آبسه‌های دندانی اغلب، اما نه همیشه، دردناک هستند. در هر دو مورد، آبسه دندان باید توسط دندانپزشک بررسی شود. مهم است که در اسرع وقت به دریافت کمک بپردازید، زیرا آبسه‌ها به خودی خود از بین نمی‌روند. گاهی آبسه به سایر قسمت‌های بدن نیز گسترش یافته و باعث بیماری می‌شوند.
آبسه دندان یکی از مشکلاتی است که اکثر افراد با آن درگیرهستند. این مشکل باید درسریع‌ترین زمان ممکن رفع شود چرا که عفونت ناشی از آن ممکن است باعث آسیب به بدن و دیگرقسمت‌های دهان شود. متخصصین ما درکلینیک دندانپزشکی ویستا بعد از بررسی دندان و آبسه دندان و عفونت دهان، روش درمانی مناسب را به شما پیشنهاد داده و مراقبت‌های دهان و دندان را برای شما توضیح خواهند داد. برای دریافت مشاوره یا رزرو نوبت در خصوص درمان آبسه دندان میتوانید با شماره های تماس حاصل فرمایید.
علل
دندان شما پر از باکتری است، و این باکتری‌ها یک فیلم چسبنده به نام پلاک روی دندان تشکیل میدهند. اگر دندان خود را تمیز نگه ندارید، اسیدهای تولید شده توسط باکتر‌های پلاک به دندانها و لثه‌های شما آسیب می‌رسانند و این آسیب منجر به پوسیدگی دندان یا بیماری لثه می‌شود. موارد زیر احتمال تشکیل آبسه دندان را افزایش میدهند:
- رعایت نکردن درست بهداشت دهان و دندان، اگر مرتب دندانهایتان را مسواک نزنید و از نخ دندان استفاده نکنید، روی دندانهایتان پلاک تشکیل می‌شود.
- مصرف زیاد غذاها و نوشیدنی‌های قندی و نشاسته‌ای، مواد قندی و نشاسته‌ای باعث رشد باکتری در پلاک شده و منجر به پوسیدگی دندان و در نهایت ایجاد آبسه دندان می‌شوند.
- رایج‌ترین علت ایجاد آبسه دندان، آسیب‌های دندانی است. آسیب‌های دندانی معمولا شامل یک ضربه شدید به دندان یا شکستگی دندان در اثر جویدن چیز سفت هستند. این شکستگی دندان باعث ایجاد منافذی در مینای دندان شده و این منافذ به باکتری‌ها اجازه میدهند که مرکز دندان را عفونی کنند. سپس ممکن است این عفونت دندان از ریشه دندان به استخوان‌های محافظ دندان گسترش یابد.
- داشتن سیستم ایمنی ضعیف، این مورد شامل افرادی می‌شود که بیماری‌های خاص، مانند دیابت، دارند و افرادی که تحت درمان‌هایی مانند شیمی درمانی هستند یا داروهای استروئیدی مصرف میکنند.
علائم
علائم آبسه‌ی دندان یا لثه شامل موارد زیر است:
- وجود یک درد ضربه‌ای شدید در لثه یا دندانی که آبسه کرده است. این درد ممکن است ناگهانی ایجاد شده و کم کم بدتر شود.
- وجود دردی در همان سمت دندان یا لثه‌ی آبسه کرده که به گوش، آرواره و گردن گسترش می‌یابد.
- وجود دردی که در هنگام خوابیدن بدتر شده و خواب شما را بر هم می‌زند.
- قرمزی و تورم صورت
- وجود حساسیت، زرد شدن دندان و یا لقی دندان
- وجود لثه‌های براق، قرمز و متورم
- حساسیت دندان به غذا و نوشیدنی‌های گرم یا سرد
- بوی بد دهان و یا وجود یک طعم نامطلوب در دهان
اگر عفونت دندان گسترش یابد ممکن است تب کنید و بطور کلی حال خوبی نداشته باشید. در موارد شدید، ممکن است باز کردن دهان به طور کامل برایتان سخت بوده و در تنفس و قورت دادن مشکل داشته باشید.
کاهش علائم
هنگامی‌که در انتظار برای مراجعه به پزشک هستید، استفاده از داروهای ضد درد میتواند درد شما را کنترل کند. ایبوپروفن یک داروی مسکن است که برای آبسه‌های دندان ترجیح داده می‌شود، اما اگر به دلایل پزشکی نمی‌توانید ایبوپروفن مصرف کنید، میتوانید به جای آن از پاراستامول استفاده کنید. آسپیرین نباید به افراد زیر 16 سال داده شود. اگر مصرف یکی از این دو مسکن به تنهایی موثر نبود، مصرف هردوی آنها به مقداری که در بروشور پزشکی دارو نوشته شده میتواند مفید باشد. مصرف همزمان این دو دارو برای بزرگسالان خطری ندارد اما برای افراد زیر 16 سال خطرناک است. رعایت موارد زیر نیز میتواند مفید باشد:
- اگر غذا و نوشیدنی‌های سرد باعث تشدید درد می‌شوند، از این دو مورد اجتناب کنید.
- اگر میتوانید با سمت دیگر دهانتان غذاهای خنک و نرم بخورید.
- از یک مسواک نرم استفاده کنید و موقتا از کشیدن نخ دندان در اطراف دندان آسیب دیده خودداری کنید.
این اقدامات می‌توانند موقتا علائم را کاهش دهند، اما نباید این اقدامات را به منظور تاخیر در مراجعه به دندانپزشک انجام دهید.
تشخیص
دندانپزشک دندان را معاینه کرده و درمورد علائم موجود سوالاتی خواهد پرسید. همچین ممکن است از دندانتان عکس بگیرید. ممکن است دندانپزشک از یخ یا یک تست کننده‌ی برقی برای بررسی سلامت دندان استفاده کند. یک تست کننده‌ی برقی که با باتری کار می‌کند از مقدار کمی جریان الکتریک برای تحریک عصب استفاده می‌کند. دندان نرمال نسبت به یخ یا جریان الکتریکی حساس است و هنگامیه دندانپزشک یخ را برداشته یا جریان را قطع می‌کند، آرام می‌شود.
دندانی که عصب آن آسیب دیده باشد، حتی وقتی دندانپزشک یخ را برداشته و حتی جریان الکتریک را قطع نمود نیز حساسیت نشان خواهد داد. یک دندان مرده کلا هیچ احساسی ندارد. ممکن است دندانپزشک یک ردیاب را به آرامی روی در اطراف و کناره‌های دندان حرکت دهد تا احتمال وجود پاکت را بررسی کند. اگر آبسه داشته باشید، این کار ممکن است کمی از فشار ناشی از عفونت ایجاد شده را کاهش دهد اما پاکت باید کاملا تمیز شده و چرک‌ها و ذرات غذا خارج شوند.
روش‌های درمان
آبسه‌های دندان با حذف منبع عفونت و خارج کردن چرک درمان نمی‌شوند. برای آبسه دندان معمولا آنتی بیوتیک تجویز نمی‌شود، اما اگر عفونت دندان گسترش یافته یا شدید باشد می‌توان از آنتی بیوتیک استفاده کرد. درمان‌های احتمالی آبسه با توجه به محل و شدت عفونت، شامل موارد زیر می‌باشند:
کشیدن چرک
ایجاد شکاف و کشیدن چرک در این روش شکاف کوچکی در لثه ایجاد می‌شود تا عفونت دندان و چرک را بکشد (این کار یک نوع درمان موقت است و ممکن است به درمان بیشتر نیاز باشد). معمولا در این روش از بیهوشی موضعی برای بی حس کردن دهان استفاده می‌شود. عمل‌های جراحی گسترده‌تر ممکن است توسط بیهوشی عمومی (که در آن شما خواب خواهید بود) انجام شود. سپس، باید ریشه دندان تمیز شود تا هرگونه ذرات غذا، رسوبات، مواد خارجی یا باکتری خارج شوند. این کار توسط ابزارهای مختلف دندانپزشکی که قبلا دیده اید انجام می‌شود.
درمان کانال ریشه (عصب کشی)
درمان کانال ریشه یا عصب کشی روشی است که در آن قبل از پر کردن و سیلانت دندان، آبسه از ریشه‌ی دندان آسیب دیده برداشته می‌شود.
کشیدن دندان
کشیدن دندان آسیب دیده، اگر انجام عصب‌کشی امکانپذیر نباشد، باید دندان کشیده شود.
پیشگیری از آبسه دندان
با سالم نگه‌داشتن دندانها و لثه‌ها می‌توان خطر ایجاد آبسه را کاهش داد. برای کاهش خطر تشکیل آبسه، باید کارهای زیر را انجام دهید:
- حداقل روزی یک مرتبه از نخ دندان یا برس بین دندانی برای تمیز کردن بین دندانها و زیر خط لثه استفاده کنید.
- روزی دو مرتبه، هر مرتبه حداقل به مدت دو دقیقه، دندان‌های خود را با خمیردندان فلوراید مسواک بزنید.
- بعد از مسواک زدن دهان را با آب یا دهانشویه نشویید زیرا این‌کار خمیردندان محافظ را می‌شوید، فقط خمیر دندان اضافی را از دهان خارج کنید.
- مصرف غذاها ونوشیدنی‌های قندی و نشاسته‌ای را مخصوصا بین وعده‌های غذایی یا قبل از خواب کاهش دهید.
- بطور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید، دندانپزشک با توجه به وضعیت سلامت دهان و دندانهایتان، به شما خواهد گفت که هر چند وقت یکبار باید برای معاینه مراجعه کنید.