به لحاظ کلی، روند درآمدن دندان ها به عنوان یک نقطه عطف در رشد و پرورش کودکان، اهمیت فوق‌العاده زیادی در سلامت عمومی آنها دارد. رویش دندانهای دائمی و مراقبت مناسب دهان و دندان در این بازه زمانی، مخصوصا برای داشتن لبخندی زیبا و سالم در تمام طول عمر، بسیار تعیین کننده است.
افتادن دندان بچه‌ها یکی از مراحل مهیج در روند رشد آنها است. اگرچه افتادن دندان یکی از مراحل طبیعی در رشد و پرورش کودک است، اما ممکن است بعضی والدین سوالات و نگرانی‌هایی در این مورد داشته باشند. اگر دندانهای شیری زود و یا دیر بیفتند، ممکن است دندانهای دائمی را دچار مشکل کنند. می‌توانید با متخصصین ما مشورت کنید تا نگرانی‌هایتان را در مورد رویش دندانهای دائمی کودکتان برطرف سازید. برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو وقت با شماره کلینیک دندانپزشکی تماس بگیرید.
زمان درآمدن دندان های دائم
اولین دندانهای دائم معمولا در سن 6 یا 7 سالگی در می‌آیند. این دندانها معمولا دندانهای آسیاب نامیده شده و در میان دندان‌هایی جوانه میزنند که قبلا آنجا دندان شیری وجود نداشته است. این دندانها در عقب فک ظاهر شده و معمولا با دندانهای شیری اشتباه گرفته میشوند. اما بسیار مهم است که از این دندانها تا آخر عمر به خوبی مراقبت شود. این دندانهای آسیاب همچنین به شکل دادن قسمت پائینی صورت، با پر کردن قسمت خالی فک و حفظ سلامت سایر دندانها، کمک می‌کنند.
در 13 سالگی اکثر بچه‌ها 28 دندان از 32 دندان دائمی خود را دارند. سن دقیق و ترتیب افتادن دندانهای شیری کودکان، بستگی زیادی به عوامل مختلف مثل زمینه‌های ارثی دارند.
آخرین دندان‌هایی که یک فرد در زندگی در می‌آورد، آسیاب‌های سوم و یا دندان عقل هستند، که در سنین بین 17 تا 21 سالگی در می‌آیند. این دندانها معمولا به دندانهای دیگر فشار آورده و تمیز نگه داشتنشان دشوار است. دندانپزشک ها معمولا پیشنهاد به کشیدن دندان عقل قبل از درآمدن آنها می‌کنند.
مقایسه درآمدن دندان های شیری و دائم در کودکان
مجموعا 32 دندان دائم به تدریج جایگزین دندانهای شیری میشوند، 16 دندان در فک بالا و 16 عدد در فک پائین. دندانهای شیری بزرگتر و سفیدیشان به نسبت کمتر از دندانهای شیری است. دندانهای دائمی، لبخند هر فرد را به وجود می‌آورد و ترتیبشان بسیار مهم و موثر است. بعضی دندانهای دائمی در جای دندان شیری در می‌آیند و بعضی در جایی در می‌آیند که قبل دندان شیری وجود نداشته است.
برای ترتیب درست دندانهای دائمی و ماندگاری این ترتیب برای همیشه، مراقبت صحیح از دهان و دندان باید از کودکی به فرد آموزش داده شود.
درآمدن دندان ها با ترتیب غیرعادی
ترتیب‌های مختلف رویش دندان، ممکن است در دندان‌هایی که زود یا دیر درآمده‌اند به وجود آید. میتواند روی یک دندان اثر کرده (دائمی یا شیری) یا بر روی یک تا چند دندان اثر بگذارد.
دیر درآمدن دندان ها
دیر درآمدن دندان های شیری کمتر از دندانهای دائمی دیده شده است و اکثر کسانی که دیر دندان در آوردند مشکل مهم و اساسی ندارند. زمانی می‌گوییم دندانی دیر درآمده که زمان رویشش بیشتر از شش ماه از سن متوسط درآمدن دندانهای شیری و بیشتر از یکسال از سن متوسط درآمدن دندان های دائم طول بکشد.
دو مورد از شرایطی که میتواند در تاخیر رویش دندان موثر باشد:
- در ارتباط با رویش دیر هنگام دندانها (دیر درآمدن) در بعضی موارد، هماهنگی بین درآمدن و رشد دندانها خوب است ولی فقط دیر در می‌آیند.
- دیر درآمدن دندان ها در مواردی که رشد و شکل دندانها نرمال است. در بعضی موارد، تشکیل ریشه دندانها نسبت به سن کودک نرمال بوده ولی برخی موانع فیزیکی مانع از رویش طبیعی دندان شده و از رشد طبیعی آن جلوگیری میکند. دندانها به طور نرمالی شکل گرفته‌اند و حتی ممکن است رشدشان نیز کامل شده باشد، اما راهشان به سمت بیرون مسدود است، بنابراین دندانها می‌توانند به هم فشرده شده و یا به سمت داخل رشد کنند، که این آخرین مرحله از چرخه دیر درآمدن دندان ها است. به هم فشردگی دندانها میتواند کلی و یا جزئی و مختصر باشد و حتی میتواند تمام دندانهای دائم را تحت تاثیر قرار دهد، اما بعضی‌ها ممکن است بیشتر آسیب ببینند (به ترتیب وقوع: دندانهای عقل، دندانهای نیش، آسیاب‌های کوچک بالایی، دندانهای پیش پایینی، آسیاب کوچک پایینی و آسیاب‌ها).
درآمدن زود و پیش از موقع دندان ها
- درآمدن زود هنگام دندان ها: دندانها همچنین ممکن است زودتر از موعد درآمده که به آن رویش زودرس دندان نیز می‌گویند. در مورد دندانهای شیری این اتفاق بیشتر زمانی می‌افتد که جوانه در زیر سطح لثه قرار گرفته است. این امر میتواند به پرکاری تیروئید و بلوغ زودرس ربط داشته باشد. رویش زود هنگام تمام دندانهای دائم بسیار غیر معمول و نادر است و ممکن است به دلیل مشکلات غدد درون ریز و یا سندروم خاصی باشد. زود درآمدن یک دندان معمول‌تر بوده و ممکن است عکس العمل عامل خاصی مثل افتادن زود هنگام دندانهای شیری باشد که خودد این مسئله بیشتر اوقات به دلیل پوسیدگی دندان است.
- رویش زودرس: این موضوع با زود درآمدن دندان ها متفاوت است چرا که نشانه‌ای از وجود دندانهای نارس است و این رویش میتواند با زخم، ورم و عفونت همراه باشد.
دلایل زود و یا دیر درآمدن دندان ها ممکن است به عوامل مختلفی ربط داشته و یا مرتبط با یکی از عوامل زیر باشد:
- منشا ژنتیکی
- ناهنجاری‌ها
- مشکلات سیستمیک (برای مثال، کمبود ویتامین آ یا دی)
- عفونت‌ها
- اختلالات متابولیکی
- عوامل محیطی (ضربه، زخم، جایگاه جوانه دندان و…)
مشکلات مرتبط با درآمدن دندان ها
مسیر رشد غیرعادی یک دندان دائم، کمبود فضا و افتادن زود هنگام دندانهای شیری می‌توانند باعث جابجایی دندانها شوند. این قبیل مشکلات،مستلزم مراقبت‌های مرتب و پیگیری‌های کافی برای مدیریت فاصله بین دندانها و به حداقل رساندن نتایج آسیب رسان هستند.
برای کامل کردن آزمایشات کلینیکی، بهترین راه برای پی بردن به مشکل رویش دندان، گرفتن عکس کلی رادیولوژی از دندانها است تا تمام دندانهای در حال تشکیل، سایز، مسیر رشد، فضای موجود و… را نشان دهد. در موارد خاص، راه‌های درمانی مثل کشیدن دندان شیری میتواند مانع از تاثیر مخرب دندانی که مسیر رشدش انحرافی است، بر روی سایر دندانها شود.
کمبود فضا یا انسداد مسیر دندانهای آسیاب
مسیر رشد یک دندان دائم ممکن است به وسیله چند دندان شیری مسدود شده باشد. تمیز کردن این دندانها به مراتب سخت بوده و خطر پوسیدگی در آنها زیاد است. این دندانها می‌توانند باعث افتادن دندانهای شیری دیگر و نیز مضاعف نمودن کمبود فضا شوند. این قبیل مشکلات ممکن است خود به خود برطرف شود، در غیر اینصورت مستلزم به کارگیری ارتودنسی برای کمک به رشد دندان مسدود شده میباشد؛ رادیولوژی کامل از دندانها برای تشخیص صحیح و راه درمان مناسب بسیار مهم است.
دندانهای در هم فشرده
اینها دندان‌هایی هستند که مسیر رشدشان به سمت بیرون مسدود شده و یا به صورت کج رشد کرده‌اند؛ دلیل این امر غالبا کمبود فضا و یا فک کوچک است؛ افتادن زود هنگام دندانهای شیری باعث کم شدن فضای فک شده و از درآمدن دندان های دائم جلوگیری میکند که این امر باعث در هم فشرده شدن دندانها میشود؛ با مراقبت‌ها و پیگیری‌های سریع و به موقع می‌توان از بسیاری از این مشکلات جلوگیری نمود.
عکس رادیولوژی برای تائید وجود و جایگاه دندانهای به هم فشرده مهم است تا بتوان بهترین راه معالجه را پیدا کرد. یک دندان فشرده میتواند به بقیه دندانها صدمه زده (پوسیده شدن ریشه) و بافت‌های مجاور (لثه و استخوان) را خراب کند.
اغلب دندانهای نیش بالایی در هم فشرده میشوند. آنها جزء آخرین دندان‌هایی هستند که در می‌آیند، اغلب فضای کافی برای بیرون آمدن نداشته و مسیرشان مسدود میشود. علاوه بر درهم فشردگی دندانهای نیش، دندان‌هایی که بیشتر در معرض این آسیب هستند دندان های عقل یا آسیاب سوم هستند.
رویش دندان خارج از محدوده مناسب
این موضوع زمانی است که یک دندان کامل در جایی غیر متعارف رشد کند و تقریبا چیزی شبیه به درهم فشردگی دندانها است. این دندانها باعث آسیب دندانهای همجوار و یا بافت مجاور میشوند (استخوان و لثه).
164 دیدگاه ها