نحوه‌ی قرارگیری دندان‌ها روی هم، مرتب بودن دندان‌ها و چگونگی جفت شدن دندان‌های فک بالا و پایین از مسائل بسیار مهم در بررسی مرتب بودن یا نامرتبی دندان‌ها است. در حالت مناسب دندان‌ها به طور کامل روی هم جفت می‌شوند و دندان‌های جلویی فک بالا کمی جلوتر از دندان‌های فک پایین قرار دارند. اما دندان‌ها همیشه به طوری که باید باشند، نیستند و دچار نامرتبی‌ها و اختلالاتی می‌شوند. اپن بایت نیز یکی از این اختلالات نامرتبی دندان‌ها است. زمانی که شخصی به اپن بایت دچار باشد، زمانی که فک خود را می‌بندد دندان‌های فک بالا و پایین او با هم جفت نمی‌شوند و فاصله‌ای بین ردیف بالا و پایین دندان‌ها قرار دارد. مشکل اپن بایت نه تنها بر روی زیبایی لبخند تأثیر منفی می‌گذارد بلکه در تکلم فرد نیز اختلال ایجاد می‌کند.
اگر به مشکل اپن بایت دچار هستید، روش درمانی مناسب برای شما به چند عامل بستگی دارد. معمولاً انجام دادن عمل جراحی تنها برای بیمارانی تجویز می‌شود که رشد فکی آن‌ها کامل شده است. برای کودکان و نوجوانان، روش‌های ارتودنسی انجام می‌شود. اگر از بابت وجود فاصله بین دندان‌های فک بالا و پایین خود ناراضی هستید، می‌توانید دراین مورد با متخصصین کلینیک دندانپزشکی ویستا مشورت بگیرید تا بدانید که کدام روش درمانی برای شما مناسب‌تر است.
جهت دریافت نوبت مشاوره و یا رزرو وقت درمان می‌توانید با شماره‌های 02122027384 و 02122023658 تماس بگیرید.
حالت‌های مختلف جفت شدن دندان‌های فک بالا و پایین
مشکل اپن بایت به سه دسته زیر تقسیم می‌شود:
- اپن بایت قدامی: زمانی که دندان‌ها روی هم قرار می‌گیرند، دندان‌های فک بالایی جلوی دندان‌های فک پایین قرار نمی‌گیرند.
- اپن بایت خلفی : زمانی که فک بسته می‌شود، بین دندان‌های عقبی فاصله وجود دارد.
- اوربایت ناکامل: دندان‌های جلویی فک پایین با دندان‌های جلویی فک بالا فاصله دارد.
مزایای درمان زودهنگام
مزیت انجام درمان زودهنگام این است که در زمان انجام این درمان، فک کودک همچنان در حال رشد است. درمان زودهنگام زمانی مفید است که قوس دهانی و فک‌ها در موقعیت مناسبی نیستند. در این حالت وسایل ارتودنسی فانکشنال می‌توانند مشکل را بهبود دهند. معمولاً لازم است که در آینده نیز درمان‌های تکمیلی صورت گیرند اما به لطف انجام درمان زودهنگام، درمان‌های بعدی بسیار ساده و کوتاه‌مدت خواهند بود.
ارتودنسی کودکان طی چند سال اخیر پیشرفت‌های بسیار زیادی داشته است. پیشرفت تکنولوژی باعث شده است که این بریس‌ها بسیار راحت‌تر و جذاب‌تر از بریس‌های معمول (که در ذهن اغلب پدر و مادرها است) باشند.
علل اپن بایت
به طور کلی سه عامل اصلی می‌تواند باعث نامرتبی دندان‌ها و ایجاد فاصله بین دندان‌های فک بالا و پایینی شوند. در برخی موارد، این فاصله به خاطر مشکل استخوان فک است. برخی کودکان زمانی که در دهان خود هم دندان شیری و هم دندان دائمی دارند، دچار این مشکل می‌شوند. در این موارد دندان‌ها تا زمانی که تمامی دندان‌های شیری بیفتند و دندان‌های دائمی دربیایند، با هم جفت نمی‌شوند.
گاهی اوقات برخی عادات غلط کودک باعث نامرتبی دندان‌ها می‌شود برای مثال عادت به مکیدن انگشت باعث بروز مشکل اپن بایت می‌شود. مکیدن انگشت یک عادت شایع بین تمامی نوزادان و کودکان است که پس از مدتی فراموش می‌شود. 50 درصد از افراد در زمان نوزادی انگشت خود را می‌مکیده‌اند. اما برخی کودکان این عادت خود را کنار نمی‌گذارند که موجب بروز مشکلاتی در نحوه قرارگیری دندان‌ها و تکلم آن‌ها می‌شود. گاهی مکیدن مداد یا خودکار یا داشتن پستانک با سری بدشکل نیز می‌تواند باعث همین مشکل شود. زمانی مکیدن انگشت باعث مشکل می‌شود که دندان‌های دائمی شروع به درآمدن می‌کنند.
عوارض
مشکل اپن بایت باعث بروز مشکلاتی در تکلم و جویدن غذا می‌شود. اصلی‌ترین چیزی که این بیماران از آن شکایت دارند این است که نمی‌توانند با دندان‌های خود به خوبی غذا را گاز بزنند. وجود فاصله بین دندان‌ها باعث می‌شود که لب‌ها به خوبی بسته نشوند و بیمار با دهان نفس بکشد. این موضوع موجب می‌شود فرد بیشتر مستعد گلودرد، التهاب گلو، پوسیدگی دندان و التهاب لثه شود. بیماران همچنین از مشکل زیبایی چهره‌ی خود نیز شکایت دارند.
درمان
درمان اپن بایت می‌تواند نسبت به درمان سایر مشکلات مربوط به نامرتبی دندان‌ها، چالش‌برانگیز باشد. برای تشخیص صحیح اپن بایت لازم است که وضعیت اسکلتی صورت و فک مورد بررسی قرار گیرد. در صورتی که بیمار در سنین پایین باشد و دندان‌های شیری و دائمی را همزمان داشته باشد، ممکن است مشکل اپن بایت به تدریج و به‌خودی‌خود با درآمدن دندان‌های دائمی برطرف شود. روش‌های درمانی می‌تواند شامل اصلاح عادات بد، استفاده از وسایل ارتودنسی مخصوص یا جراحی فک باشد.
در صورتی که علت اصلی بروز اپن بایت مشخص شود و بتوان آن را برطرف نمود، با درمان‌های ساده‌ای، دندان‌های دائمی به نحو صحیحی رشد می‌کنند و مشکل برطرف می‌شود. در روش‌های درمانی پیشرفته‌تر، رشد دندان‌های عقبی فک کنترل می‌شود که برای این کار از وسایل ارتودنسی مخصوصی استفاده می‌شود. در برخی موارد، هیچ یک از روش‌های بالا مؤثر نیست و تنها روش درمان مؤثر، جراحی فک می‌باشد. در صورتی که علت اصلی مشکل اپن بایت مشخص نباشد، معمولاً از ترکیبی از چند روش درمانی به صورت همزمان استفاده می‌شود.
ارتودنسی
زمانی که دندان‌ها نامرتب می‌شوند، برای اصلاح اپن بایت از سیم کشی استفاده می‌شود تا دندان‌ها مجدداً ردیف شوند. درمان ارتودنسی با بریس باید در سنین بین 8 تا 14 سالگی انجام شود تا بتوان به بهترین نتایج ممکن دست پیدا کرد. در بهترین حالت لازم است که اولین جلسه معاینه و ارزیابی کودک توسط متخصص ارتودنسی در سن هفت سالگی انجام شود. علت این موضوع این است که در این سن، هم دندان‌های شیری و هم تعدادی از دندان‌های دائمی در دهان موجود هستند. روش درمان اپن بایت با ارتودنسی، در هر سنی، یکسان است اما این درمان برای بزرگسالان معمولاً بیشتر طول می‌کشد. علت این موضوع این است که فک بزرگسالان دیگر رشدی ندارد و ممکن است انجام برخی اصلاحات تنها با کمک بریس‌ها امکان‌پذیر نباشد.
ابزار غلتکی (roller appliance)
این وسیله یک نوع ابزار ارتودنسی کوچک است که با یک سیم به دو بریس بر روی دندان‌های آسیاب فک بالا در انتهای دهان متصل می‌شود. استفاده از این ابزار می‌تواند باعث شود زبان در محل مناسب قرار گرفته و از دندان‌های جلوی دهان دور باشد. لبه این وسیله همچنین باعث تقویت عضلات زبان شود و به آن‌ها در حفظ موقعیت مناسب زبان کمک کند.
هدگیر کشش از بالا
این نوع هدگیر یک ابزار ارتودنسی است که بر روی صورت فرد استفاده می‌شود و از طریق آن می‌توان موقعیت استخوان فک را اصلاح کرده و هماهنگی لازم را بین استخوان‌های فک بالا و پایین ایجاد کرد. این ابزار در خارج از دهان و بر روی صورت استفاده شده و به فک بالا از یک طرف و از طرف دیگر به پشت و بالای سر متصل می‌شود. از این طریق می‌توان فشار وارد شده توسط ابزار به دندان‌ها و فک را تنظیم کرد.
گگ دهانی (Bite block)
گگ‌های دهانی معمولاً به عنوان بخشی از درمان ارتودنسی به کار می‌روند تا رشد دندان‌های عقبی فک را کنترل کنند. این وسایل از جنس فلز یا پلاستیک هستند و بین دندان‌های عقبی فک بالا و پایین قرار گرفته و ارتفاع آن‌ها کمی بیشتر از ارتفاع دندان‌ها است که از همین طریق، رشد دندان را کنترل می‌کند. با کنترل رشد دندان‌ها، رشد فک نیز به نحوی هدایت می‌شود که بیشتر به سمت جلو و کمتر به صورت عمودی باشد.
نگهدارنده عمودی چانه
این وسیله نیز رشد عمودی فک را کنترل می‌کند. استفاده از نگهدارنده عمودی چانه موجب می‌شود که زاویه قوس فک پایینی کاهش پیدا کند و ارتفاع خلفی دهان نیز (در مقایسه با حالتی که هیچ درمانی صورت نگیرد) افزایش پیدا کند. در این حالت، فاصله‌ی بین دندان‌های فک بالا و پایین کمتر می‌شود و مشکل اپن بایت بهبود پیدا می‌کند. البته نگهدارنده‌های چانه به طور کلی درصد موفقیت بسیار بالایی ندارند.
مینی اسکرو
مینی اسکرو‌ها اصلاح موقعیت دندان‌های عقب دهان بر روی فک بالا قرار داده می‌شوند و موجب چرخش فک پایین در امتداد مفصل آن می‌شوند. با چرخش فک پایین، دندان‌های جلویی بیشتر به سمت هم نزدیک می‌شوند. این روش یکی از باثبات‌ترین راه‌ها برای اصلاح اپن بایت قدامی است.
جراحی
در برخی از مواقع، تنها راه موجود برای درمان که می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد، جراحی فک است. معمولاً زمانی که علت اصلی بروز مشکل اپن بایت نامعلوم باشد از ترکیبی از چند روش درمانی استفاده می‌شود. جراحی ارتوگناتیک یا جراحی فک می‌تواند به طور دائمی مشکل اپن بایت و سایر مشکلات دندانی ناشی از آن را حل کند. برای گرفتن تصمیم نهایی در مورد انجام این جراحی لازم است با دندانپزشک، متخصص ارتودنسی و متخصص جراحی دهان مشورت کنید. در این جراحی پیچیده معمولاً فک بالایی جابه‌جا می‌شود و بعد از آن مجدداً درمان ارتودنسی انجام می‌شود. در برخی موارد، قسمتی از فک بالایی بیمار بریده می‌شود و سپس با استفاده از پیچ و پلاک، فک بالایی در موقعیت صحیح قرار داده می‌شود.