در نهایت وقتی که بریس‌های ارتودنسی برداشته می‌شوند، برای اکثر افراد مرحله نگهداری ارتودنسی شروع می‌شود. هدف این مرحله این است که دندان‌ها به موقعیت قبلی خود بازنگردند. برای حفظ موقعیت دندان‌های بهبودیافته از نگهدارنده یا ریتینر ارتودنسی استفاده می‌شود. نگهدارنده ها ابزارهای ارتودنسی ثابت یا متحرکی هستند که به‌صورت اختصاصی توسط متخصصین ارتودنسی برای افراد ساخته می‌شوند تا بیشترین تطابق را با دندان‌ها داشته باشند. به‌طورکلی نگه‌دارنده‌ها از پلاستیک‌های شفاف و سیم‌های نازک ساخته می‌شوند تا نهایت راحتی را برای بیمار فراهم کنند. بسته به نوع درمان ارتودنسی و سن بیمار، مدت‌زمان استفاده از نگهدارنده ها متفاوت خواهد بود. پیگیری و تعهد بیمار لازم است تا این مرحله درمان ارتودنسی نیز به‌خوبی طی شود. اگر نگهدارنده ها مطابق دستور پزشک استفاده نشوند، ممکن است درمان شکست خورده و یا مدت‌زمان آن بیش‌ازحد انتظار طول بکشد.
در ماه اول پس از برداشت بریس‌های ارتودنسی، خطر بازگشت ارتودنسی زیاد است، بنابراین رعایت دقیق دستورالعمل‌های پزشک از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین نگه دارنده‌ها می‌توانند از ایجاد دندان‌قروچه یا ساییش دندان‌ها بر روی یکدیگر در طول خواب جلوگیری به عمل‌آورند. دندان‌قروچه می‌تواند موجب سردردهایی شود که حتی تا روز بعد ادامه خواهد داشت.
متخصصین ما در کلینیک دندانپزشکی ویستا در طول جلسه مشاوره، وضعیت شما را مورد ارزیابی قرار می‌دهند و اهمیت استفاده از پلاک متحرک ارتودنسی و نگه‌دارنده‌ها را برای شما توضیح خواهند داد. شما و دندان‌پزشکتان می‌توانید مناسب‌ترین نگهدارنده را انتخاب کرده تا به بهترین نحو این مرحله از درمان را نیز سپری شود. برای رزرو نوبت از متخصصین ما می‌توانید با ما تماس حاصل فرمایید. همکاران ما در کلینیک دندانپزشکی ویستا راهنمایی لازم را جهت مشاوره و تعیین وقت ملاقات به شما ارائه می‌دهند.
انواع نگهدارنده
نگهدارنده هالی
نگهدارنده هالی یک نگهدارنده متحرک است . این نگه دارنده از سیم‌های انعطاف‌پذیر و پلاستیک یا آکریلیک ساخته می‌شود. سیم‌ها در طول دندان‌های جلو شما قرار داده می‌شوند، درحالی‌که بخش آکریلیک آن به‌طور کامل در داخل دهان قرار می‌گیرد. ازآنجاکه نگه‌دارنده‌های هالی در رنگ و شکل‌های مختلفی ساخته می‌شوند، می‌تواند برای شما جذاب باشند. همچنین نگه‌دارنده‌های هاولی قابلیت تنظیم شدن دارند، بنابراین پس از برداشت بریس‌های ارتودنسی، پزشک شما می‌تواند آن را بر اساس شرایط شما تنظیم نماید. اگر به‌خوبی از آن‌ها مراقبت کنید، نگه‌دارنده‌های هالی دوام خوبی دارند. همچنین تمیز کردن آن‌ها نیز بسیار آسان است. هرچند ممکن است در هنگام اولین استفاده بخواهید از روان کننده‌ها استفاده نمایید.برای کودکان نیز از نگهدارنده های سیمی معمولی یا نگهدارنده های پلاستیکی شفاف استفاده می شود.
نگهدارنده اسیکس
این نگه‌دارنده‌ها از پلاستیک‌های قالب‌گیری شده ساخته می‌شوند. نگهدارنده اسیکس شبیه ارتودنسی نامرئی به نظر می‌رسد. در مقایسه با نگه‌دارنده‌های هالی، این نگه‌دارنده‌ها کمتر جلب توجه خواهند کرد. البته برخلاف نگه‌دارنده‌های هالی، نگهدارنده اسیکس نمی‌گذارد دندان‌های بالا و پایین به‌طور طبیعی بر روی یکدیگر قرار بگیرند. برخی از متخصصین ارتودنسی، این نوع نگه‌دارنده‌ها را توصیه نمی‌کنند. نگهدارنده اسیکس عمر کوتاهی دارد. از آنجاکه معمولاً بعد از چند سال آن‌ها دچار فرسایش می‌شوند، باید آن‌ها را جایگزین کنید.
نگه‌دارنده‌های ثابت
این نگه دارنده در دهان شما باقی می‌ماند، زیرا به پشت دندان‌هایتان چسبانده می‌شود. نگه‌دارنده‌های ثابت دندان‌ها را به‌خوبی حفظ می‌کنند و قابل مشاهده نیستند. این نگه دارنده معمولاً در پشت شش دندان قدامی شما قرار داده می‌شوند. ممکن است متخصص ارتودنسی شما در ابتدا از نگه‌دارنده‌های ثابت استفاده نماید و در ادامه به شما اجازه دهد به مدت 6 ماه تا یک سال از نگه‌دارنده‌های هالی یا اسیکس استفاده کنید. هنگام استفاده از نگهدارنده ثابت، استفاده از نخ دندان بسیار دشوار خواهد شد. برای استفاده از نخ دندان باید از ابزارهای کمکی ارتودنسی مانند فلاس تردرها استفاده کنید.
فرایند درمان
برای قرار دادن نگهدارنده، دندانپزشک از دندان‌های بیمار برداشت‌های لازم را انجام خواهد داد. پس‌ازآن زمان آماده شدن نگهدارنده به بیمار گفته خواهد شد. فرایند نصب نگه‌دارنده‌ها نسبتاً ساده است، اما در مواردی که از نگه‌دارنده‌های ثابت استفاده می‌شود، ممکن است کمی پیچیده‌تر باشد، چرا که باید به دندان‌ها متصل گردد. اگر برای بیمار نگه‌دارنده‌های متحرک مورد استفاده قرار گیرد، بیمار دستورالعمل‌های دقیقی در خصوص نحوه قرار دادن، برداشتن و نصب مجدد نگهدارنده دریافت خواهد کرد تا زمانی که بیمار به استفاده از آن عادت کند. به‌طورکلی، قرار دادن نگه‌دارنده‌های متحرک از اصول زیر پیروی می‌کند:
- نگه‌داشتن نگهدارنده به‌درستی در دست، به‌نحوی‌که انحنای آن به سمت جلو باشد و همچنین بررسی شرایط و وضعیت نگه دارنده
- نگهدارنده روی ردیف مناسبی از دندان‌ها در داخل دهان قرار می‌گیرد.
- نگهدارنده فشار داده می‌شود تا در محل مناسب خود قرار بگیرد.
به‌طورکلی، پلاک متحرک ارتودنسی و نگه‌دارنده‌ها درد و یا ناراحتی خاصی ایجاد نمی‌کنند، مگر اینکه برخی مشکلات برای بیمار به وجود آمده باشد.که آن نیز با انجام مراقبت حین ارتودنسی برطرف خواهد شد.
نکاتی در خصوص مراقبت از نگه‌دارنده‌ها
همانند دیگر ابزارهای ارتودنسی، پلاک ارتودنسی و نگه‌دارنده‌های دندانی نیز در معرض فرسایش قرار می‌گیرند و باید به‌طور مناسب تحت مراقبت قرار داده شوند. نکات مراقبتی زیر را به کار بگیرید تا طول عمر نگه‌دارنده‌های شما افزایش یابد:
- روزانه نگهدارنده هالی خود به کمک مسواک و آب گرم بشویید. به خاطر داشته باشید که این امر همیشه برای نگهدارنده اسیکس توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است مسواک به آن آسیب برساند.
- نگهدارنده اسیکس را می‌توان با پاک‌کننده‌های مخصوص دندان مصنوعی و یا محصولات پاک‌کننده مخصوص نگه‌دارنده‌ها تمیز نمود. گاهی اوقات خیساندن نگ‌دارنده هالی درون این محلول‌ها می‌تواند حجم رسوبات را کاهش دهد. قبل از قرار دادن نگهدارنده در دهان خود آن را شستشو دهید.
- برای جلوگیری از آسیب دیدن نگه دارنده، آن را با آب داغ شستشو ندهید و یا آن را در نزدیکی اجسام داغ قرار ندهید.
- هنگامی که از نگهدارنده خود استفاده نمی‌کنید آن را در آب نگه‌دارید تا از خشک شدنان جلوگیری به عمل‌آورید.
- هنگام مراجعه به دندانپزشک، نگهدارنده را نیز برای تمیز کردن همراه خود داشته باشید. کادر بهداشتی می‌تواند به کمک دستگاه اولتراسوند، رسوباتی که خودتان قادر به تمیز کردن آن‌ها نبوده‌اید، برطرف سازد.
- هنگام غذا خوردن، نگهدارنده خود را در پوشش مخصوص خود قرار دهید تا از گم‌شدن آن جلوگیری به عمل‌آورید.
- اگر از نگهدارنده ثابت استفاده می‌کنید، از مصرف مواد غذایی سخت یا چسبناک خودداری کنید تا آسیبی به نگهدارنده شما وارد نشود.
در چه مواقعی باید از نگه دارنده استفاده نمود؟
شما باید در خصوص مدت‌زمان استفاده از پلاک ارتودنسی و نگه دارنده خود با پزشکتان مشورت کنید تا مشخص شود چه مدت باید نگهدارنده را در دهان خود قرار دهید. زمان معمول استفاده از نگه‌دارنده‌ها به‌قرار زیر است:
ممکن است توصیه شود برای چند ماه اول تا دو سال پس از برداشتن بریس‌ها ارتودنسی، نگهدارنده خود را در طول شبانه‌روز به‌صورت پیوسته و در 7 روز هفته استفاده نمایید. یک سال یا بیشتر طول خواهد کشید تا دندان‌ها در موقعیت جدید خود تثبیت شوند. هنگامی که دندان‌ها در موقعیت جدید خود تثبیت شدند، می‌توانید از نگه‌دارنده‌ها کمتر استفاده کنید.
بدین معنی که در ابتدا می‌توانید فقط شب‌ها از نگهدارنده ها استفاده کنید و درنهایت، استفاده از آن‌ها، چند شب در هفته کفایت خواهد کرد. این کار باعث می‌شود از ایجاد تغییرات جزئی در دندان‌ها جلوگیری شود. اگر متوجه شوید نگه دارنده شما به نسبت قبل قرار دادن آن تغییر کرده است و یا راحت‌تر از قبل در دهان قرار می‌گیرد، ممکن است نشانه تغییر موقعیت دندان‌ها باشد و حتی ممکن است مداخلات درمانی لازم گردد. در اغلب موارد، استفاده از نگهدارنده در اکثر مواقع روز، به‌سادگی می‌تواند از بازگشت نتیجه درمان جلوگیری به عمل آورد.
خطرات و عوارض
علی‌رغم مزیت‌های استفاده مداوم از نگهدارنده ها و پلاک متحرک ارتودنسی، افرادی که باید از این ابزار ارتودنسی استفاده نمایند با چالش‌هایی مواجه خواهند شد، به‌خصوص در مراحل اولیه درمان. شایع‌ترین چالش، عادت به استفاده از نگه دارنده است. اکثر بیماران، به‌ویژه جوانان، استفاده از نگهدارنده و یا حمل جعبه آن را فراموش می‌کنند. در زمانی که باید نگهدارنده برداشته شود مانند هنگام غذا خوردن، نگهدارنده باید در جعبه محافظ خود قرار بگیرد. خوشبختانه، چالش‌ها تنها در ابتدا سخت به نظر می‌رسند، اما در نهایت به بخشی از زندگی طبیعی بیمار تبدیل خواهند شد.
همچنین در خصوص نگهدارنده های ثابت و یا اتصالی نیز برخی عوارض دیگر مشهود است. از آنجاکه آن‌ها برای تمیز کردن و یا رعایت بهداشت دهان قابل برداشتن نیستند، می‌توانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن افراد را با چالش روبه‌رو کنند. ازاین‌رو، خطر تجمع جرم و رسوبات دندانی و همچنین بیماری‌های مربوط به لثه افزایش خواهد یافت. همچنین ممکن است بعد از مدتی نگه‌دارنده‌های ثابت شل شوند. اگر این اتفاق بیافتد، بیمار باید برای تعویض نگهدارنده به دندانپزشک مراجعه کند. برای جلوگیری از خطرات و عوارض جانبی، بیمارانی که از نگه‌دارنده‌های دندانی استفاده می‌کنند، در طول درمان باید به‌طور مداوم با دندانپزشک خود در ارتباط باشند.